مطالعه تطبیقی پوشش اقوام عرب و بختیاری در خوزستان[Persian Thesis]

فروغ شریفی صالح

لباس و پوشاک مردم در طول تاریخ همواره جدا از کارکرد پوششی و محافظت‌کننده آن، عنصری برای جلوه و بیان خلاقیت‌ها و نگاه‌های زیبایی‌شناسانه هر قوم و ملتی بوده است. از منظر جامعه‌شناختی هنر، هر شکل از حیات اجتماعی مردم، خود امکانی است برای بیان نیروی خلاقه هنر. به همین دلیل عناصری چون لباس و پوشاک، زبان، آداب و رسوم و ... همه و همه را ذیل فرهنگ تعریف کرده و آن را جزء جدانشدنی هویت و زیست تاریخی هر قوم به شمار می‌آورند. در ایران بزرگ نیز اقوام مختلفی زیست می‌کنند که هر کدام بنا به موقعیت‌های متفاوت تاریخی و جغرافیایی و فرهنگی .... اشکال متفاوتی از زیبایی را در پوشاک و لباس خود متجلی کرده‌اند. روش‌شناسی تحقیق حاضر، از نوع توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق حاضر نیز پوشاک محلی قوم‌های عرب و بختیاری استان خوزستان می‌باشد. در این پژوهش، به بررسی عوامل مؤثر بر شباهت‌ها و تفاوت‌های پوشش اقوام عرب و بختیاری پرداخته شده است. همچنین، تأثیر متقابل عوامل اجتماعی، دینی، فرهنگی و قومی بر نوع پوشش این اقوام مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که پوشش این دو قوم، حاصل تعامل پیچیده‌ای از عوامل مختلف است. عوامل اجتماعی همچون ساختارهای قبیله‌ای، نظام خانواده و نقش‌های اجتماعی، به طور قابل توجهی بر نوع پوشش تأثیرگذار بوده‌اند. عوامل فرهنگی نیز از جمله احترام به سنت‌ها، ارزش‌های مذهبی و نمادهای فرهنگی، در شکل‌گیری الگوهای پوششی نقش محوری داشته‌اند. دین اسلام به عنوان یک عنصر کلیدی در هویت فرهنگی این اقوام، بر اصول پوشش و حجاب تأکید کرده و در نتیجه، شباهت‌هایی در پوشش آن‌ها ایجاد کرده است. علاوه بر این، عوامل تاریخی مانند رویدادهای سیاسی، اجتماعی و مهاجرت‌ها، بر تغییرات و تحولات در پوشش این اقوام تأثیرگذار بوده‌اند. در مجموع، پوشش اقوام عرب و بختیاری، نه تنها بیانگر هویت فردی، بلکه نمادی از هویت جمعی و تعلق به یک گروه خاص است. تنوع در پوشش این اقوام، ناشی از تفاوت‌های جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی است، در حالی که شباهت‌ها نیز به دلیل اشتراکات دینی و اجتماعی ایجاد شده است. البسه محلی اقوام خوزستان در بررسی کلی شامل(مردان عرب): چَفیه، عِقال، دِشداشه(پیراهن بلند)، عَبا و البسه(زنان عرب) شامل شِیله(روسری)، پیراهن بلند، چادر(عبایی) و لباس (زنان بختیاری) شامل لَچَک، می‌نا، پیراهن، دامن، بن سیزن و (مردان بختیاری) شامل کلاه نَمدی، پیراهن، چوغا، شلوار دَبیت، گیوه و می‌شود.کليد واژه: لباس محلی، اقوام عرب، اقوام بختیاری، خوزستان