رابطه عشق و زیبایی در رساله فی حقیقة العشق سهروردی[Persian Thesis]

زری محمدی

مفهوم سازی عشق، چیستی زیبایی و نسبت میان زیبایی و عشق، از جمله موضوعاتی است که از منظر اندیشمندان مسلمان، می توان آن‌ها را تجزیه و تحلیل کرد. عشق و زیبایی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر موضوعی است که تاکنون به صورت مستقل در آثار سهروردی مورد بررسی قرار نگرفته است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه عشق و زیبایی در رساله فی حقیقة العشق سهروردی و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. بررسی نتایج پژوهش نشان داد از نظر سهروردی عشق و حزن، همواره هم وزن و قرین همدیگر هستند، هر جا عشق وجود دارد، حزن نیز هست و راه عشق راهی بس هولناک است. سهروردی عشق را در مراتب گوناگون هستی جاری می‌داند وعقیده دارد که عشق در هریک از این مراتب درجات گوناگونی دارد. مفاهیم زیبایی و عشق در ساختار زیبایی شناسی اشراقی سهروردي سبب تشریح مراتب چندگانه هستی و سرانجام انواع زیبایی می‌شود. زیبایی و عشق بازتابی از زیبایی‌هاي ملکوتی است که با حفظ ماهیتِ نوریِ ملکوت در مظاهر مختلف ملکی و زمینی نمود پیدا کرده‌اند و در اشرف مخلوقات به ودیعه گذاشته شده‌اند. زیبایی و زیبایی‌شناسی از نظر سهروردي از گزاره‌های اخلاقی نیز برخوردار است؛ زیرا زیباتر شدن، یعنی همسوییِ بیشتر سالک با نورالانوار که از شناختِ ماهیتِ نوری نفس آغاز شده و تا قرارگرفتن در تابش نورالانوار ادامه می‌یابد. بنابراین حقیقت هنر نیز نوعی معرفت محسوب می‌شود که در عین حضور و شهود، براي هنرمند سالک، حقیقت مکشوف می‌شود و این کشف تجلی واحدي است که در محتوا و قالب اثر هنري وي نمایان می‌شود. ادراك هنري، ادراك حکیمانه‌اي است که هنرمند از روزنۀ زیبایی به حقایق زیباي هستی نظاره می‌کند و در قالب‌هاي مختلف هنري ظهور می‌یابد که حاکی از حیاتی زیبا و هدفمند است. واژه های کليدی: سهروردی، عشق، زیبایی، فی حقیقة العشق.