طراحی مجتمع تجاری در یزد با رویکرد بهبود فضاها بر اساس معماری ایرانی[پايان نامه فارسي]

علیرضا قرائی تفتی

از ارکان مهم شکل گیری هر شهری فضاهای تجاری و مبادلاتی می باشد که در گذشته نه چندان دور در قالب بازار نیز تعریف می شد و پس از چندی و در عصر معاصر در قالب مجموعه ها و یا مجتمع تجاری پای به عرصه فضاهای شهری گذاشت. در گذشته به دلیل قرار گیری کشور ایران در منطقه تجاری و یکی از شریان های اصلی راه تجاری ابریشم ،داد و ستد کالا از اهمیت بسزایی برخوردار بود بطوری که پادشاهان و حاکمان هر شهری به دنبال گسترش و توسعه فضاهای لازم جهت تجارت و داد و ستد کالا در شهرهای مختلف بودند که این مهم در قالب بازار تعریف می شد، بدان معنا که شهری های استراتژیک و مهم در این عرصه دارای بازار های بزرگتر و بسیار زیبایی بودند همچون اصفهان، تبریز، تهران، یزد. اکثر بازار های ایران در یک قالب خاص تعریف شده و دارای فضاهای خاصی می باشند و از شریان های اصلی شکل گیری هر شهری محسوب می شوند، بدان صورت که فضاهای زندگی و اقامتی مردم هر شهر در کنار این فضاها و براساس معیارهای شکل گیری این بازار ها تدئیق می پذیرفته است. به مرور گذشت زمان و به تبع ان پیشرفت صنعت و تکنولوژی کم کم بازار ها جای خود را به مجتمع ها و مجموعه های تجاری داد ،این تعریف جدید با تغییر معیار هایی همراه بود، دیگر از ان یکپارچگی و یکجانشینی فضاهای بازار ایرانی خبری نیست ، بسیاری از فضاهای خاص و عملکردهای همگون در بازار ها همچون تیمچه، حمام و... از میان برداشته شده ، همچنین دیگر خبری از تولید و ارائه همزمان کالا نبوده و تنها این فضاهای تجاری جایی برای ارائه کالا می باشند و به دنبال ان بسیاری از کارکرد های فرهنگی و اجتماعی که در بازار ها وجود داشت امروزه وجود ندارد، لذا بران شدیم تا با مطالعه بازار های ایرانی و به تبع ان فرهنگ ها و کارکرد های رفتاری این فضاهای شهری به معیار های لازم در این عرصه دست پیدا کرده و در ادامه ان ها را با نیاز های امروز جامعه تطبیق داده و در ادامه با بکارگیری ان ها در طراحی مجتمع تجاری واقع گردیده در بلوار شهید قندی یزد به بررسی این الگوهای رفتاری بپردازیم. در این پژوهش با توجه به نیازهای موجود از روش توصیفی ، تحلیلی بهر ه میگیرم بدان صورت که پس از بررسی نمونه های موردی مدنظر داده های لازم در باب موضوع فوق را استخراج و سپس به تحلیل ان ها بر اساس دسته بندی های صورت گرفته پرداخته شد و در ادامه با مولفه های اصلی معماری ایرانی که عبارتند از خودپسندگی،پرهیز از بیهودگی،مردم واری و... تدئیق داده و به استنتاج های لازم دست یافته شد،که نتایج این پژوهش حاکی است از، توجه به نقطه عطف در طراحی مجموعه،بکارگیری عناصر طبیعی همچون اب در مجموعه(بدلیل نقش پررنگ ان در فرهنگ ایرانی)،بهره گیری از مصالح و متریال های بومی،توجه به درونگرایی و محرمیت فضاها،توجه به فرهنگ های دادو ستد، ارائه الگو های بکاررفته در بازارهای قدیمی و در نهایت نگاه دقیق تر به تطبیق فرهنگ گذشته با نیازهای فرهنگی دادو ستد در عصر معاصر.کلمات کلیدی: مجتمع تجاری،کارکرد رفتاری،معیارهای معماری ایرانی